فهرست مطالب

رهیافت های سیاسی و بین المللی - سال پنجم شماره 1 (پیاپی 35، پاییز 1392)

مجله رهیافت های سیاسی و بین المللی
سال پنجم شماره 1 (پیاپی 35، پاییز 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/09/15
  • تعداد عناوین: 7
|
  • عبدالعلی قوام، سمیرا محسنی صفحات 9-26

    به هنگام طرح پوزیتویسم در روابط بین الملل، فضای فکری به سمتی سوق می یابد که طی آن به دنبال یافتن الگوهای رفتاری مشابه و تکرارشدنی و عینی همراه با خروجی های مشخص است، چرا که به نظر می رسد پوزیتویسم خواهان تضمینی برای آینده خویش بوده و در پی فرمو لهای مشخص برای مسایل خویش است تا پاسخ های معین و ثابت را در پی داشته باشد. در این مقاله در تلاش هستیم تا دریابیم چگونه مفاهیم عمد های همچون امنیت، صلح، محیط زیست، توسعه و جز اینها را که دستخوش تفاسیر مضیق گردیده اند، نم یتوان با الگوهای ثابت پوزیتویستی پویایی نظام بین الملل نشان داد. تحت این شرایط مفاهیم در انزوا شکل نگرفته و صرفا بازتاب و نمایی از معنا را در دوران خویش بازگو می کنند. این مفاهیم در زمان و مکان های متعدد یکسان نیستند، چرا که ذهن بشری به مثابه موضوعات و فرمول های شکل گرفته مسایل طبیعی نیستند و افکار و تفاسیر انسان ها از خواست ها و مفاهیم، تحت شرایط زمان و مکان و اندیشه های دوران خویش و حوادث ساخته شده، در بسترهای مهیا برای آنها مشخص و نمایان می شود. در مقابل یکسان نگری پوزیتویستی با تفاسیر موسعی که از مفاهیم روابط بین الملل به عمل می آید، از نظریه های انتقادی برای نشان دادن تحولات پارادایمی بهره گرفته می شود.

    کلیدواژگان: پوزیتویسم، پست پوزیتویسم، تفاسیر موسع و مضیق، جریان اصلی، نظریات انتقادی
  • حسین دهشیار صفحات 27-53

    برای درک روابط بین الملل تاکید فراوان بر مفاهیم قدرت، توانمندی و وابستگی متقابل می گردد. این ذهنیت وجود دارد که در چارچوب این مفاهیم است که بازیگران به ترسیم محیط می پردازند و دست به اقدام می زنند. اما توجه به این موضوع ضرورت است که غایت هر بازیگر تحقق امنیت در هر دو بعد آن یعنی امنیت فیزیکی و امنیت هویتی است. سوال مقاله حاضر این است که امنیت را چگونه و به چه طریقی باید مفهوم سازی کرد. سوال دیگر این است که چه شکلی از روابط بین الملل، برای تحقق امنیت مطلوب است. امنیت فیزیکی دغدغه های ارضی و حاکمیتی را تسکین می دهد و امنیت هویتی برای بازیگر در خصوص اینکه چه کسی است و باید به چه شکل خود را متجلی سازد، عدم نگرانی را حیات می دهد. به همین روی است که از نظر هر بازیگری آن شکل از محیط بین الملل مطلوب است که امکان تجلی هر دو بعد امنیت را به وجود آورد. این بدان معناست که جغرافیایی که بازیگر در آن مستقر است و هویتی که بر اساس آن به تعریف خود و پیرامون می پردازد هر دو مصون از تهدید باشند.

    کلیدواژگان: امنیت فیزیکی، امنیت هویتی، روابط بین الملل، توانمندی
  • مصطفی یونسی، یاشار جیرانی، حاتم قادری صفحات 55-79

    این مقاله به بررسی مفهوم سکولاریسم سیاسی در اندیشه مارسیلیوس اهل پادوا فیلسوف قرن چهاردهم ایتالیایی می پردازد. در همین راستا نشان داده می شود که مارسیلیوس با شناسایی دو سویه بنیادی امر الاهیاتی مسیحی، یعنی سویه فراسیاسی و ذات سیاسی امر الاهیاتی، تفسیری را از متن مقدس ارائه می کند که به «سیاست زدایی از مرجع امر الاهیاتی» یعنی کشی شها منجر شود. این نظریه «سکولاریسم نهادی» نامیده شده است؛ زیرا در نهایت متضمن این امر است که نهاد کلیسا به مثابه نهاد کلیسا فاقد قدرت اجبارآمیز دنیوی (یعنی قدرت سیاسی) است. این مقاله نشان می دهد که مفهوم سکولاریسم در خاستگاه تاریخی اش از خصایص ویژه امر الاهیاتی مسیحی جدایی ناپذیر است و در وهله اول باید آن را «امری مسیحی» دانست.

    کلیدواژگان: مارسیلیوس اهل پادوا، سکولاریسم نهادی، قرون میانه، مسیحیت
  • مجتبی مقصودی، سیمین حاجی پور سردویی صفحات 81-113

    در این مقاله، تلاش شده تا با تکیه بر نگرش پساساختارگرایانه و با روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفو ون دایک به تبیین نظری و مفصل بندی گفتمان اعتدال پرداخته شود. بدین منظور، ابتدا به تشریح مبانی نظری و روشی گفتمان و تحلیل گفتمان پرداخته و نشان داده شده که چگونه بر اساس این نگاه یک ایده و آموزه می تواند جامه گفتمان را بر تن کند. سپس با بررسی مختصر گفتمان های مختلف از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی به بررسی گفتمان اعتدال پرداخته ایم. به منظور تبیین مفصل بندی گفتمان اعتدال، الگوی حکومت عدل مولا علی (ع) را مشخص و معلوم کردیم و تمام دالهای تهی و شناور را در طواف به گرد آن سامان بخشیدیم. یک منظومه معنایی متفاوت از منظومه های معنایی دیگر تشکیل دادیم. زنجیره هم ارزی و زنجیره تمایزها و تفاوت ها به معنی تعیین خودی ها و دگرهای مفهومی را تشریح کردیم. عناصر گفتمانی (مفاهیم خام) را ورز و صیقل داده و آنان را به صورت و هیبت «دقایق» (عناصر غنی شده با تدوین و مفصل بندی شده) درآوردیم. منطق و سازوکارهای تعریف شده جذب و حذف را به صورت معارف ایجابی و سلبی طرح ریزی کردیم. چیستی و کیستی آن را کاملا تحدید و تعریف کردیم و برای آنکه گفتمان اعتدال پی رنگ گفتمان را به طور کامل برتابد جزئیات الهی خاص مبتنی بر حکمت و حکومت اعتدال علی (ع) را بر آن افزودیم.

    کلیدواژگان: گفتمان، اعتدال، اصول گرا، اصلاح طلب، حکومت عدل علی (ع)
  • سیدحمدالله اکوانی، سیدولی موسوی نژاد صفحات 115-146

    جنبش های اجتماعی، انقلاب ها و شورش های خیابانی پدیده هایی ناگهانی و غافل گیرکننده هستند. به همین دلیل همواره این دغدغه وجود داشته که این پدیده های بسیار پیچیده و غیرقابل پیش بینی چگونه آغاز می شوند؟ متغیرهای موثر بر این پدیده ها چیست و چگونه می توان آنها را پیش بینی کرد؟ در نظام پیچیده کنونی با چه سازوکارهایی باید به تدبیر این کنش های جمعی پرداخت و از طریق دستکاری در کدام عواملمی توان از رخداد آنها یا از زیان های احتمالی این پدیده ها پیشگیری کرد؟ در این مقاله با تکیه بر جنبش های انقلابی مصر و تونس برای نشان دادن اینکه اینگونه کنش های جمعی، کی شروع می شوند، چه فرایندهایی را طی می کنند و چه موقع به پایان می رسند (چه با شکست و چه با پیروزی) از منظومه نظری و مفهومی نظریه آشوب استفاده شده است. در این پژوهش از روش مقایسه ای استفاده می شود؛ به این معنا که پدیده های اجتماعی سیاسی با پدیده های فنی و ریاضی و زیستی مقایسه و با چارچوب نظریه آشوب همانندی های میان آنها استخراج می شود.

    کلیدواژگان: جنبش های انقلابی عربی، جنبش های جدید اجتماعی، پارامترهای موثر، نظریه آشوب، روش مقایسه ای
  • یزدان کیخسرو دولتیاری، هادی آجیلی صفحات 147-173

    در دوره قرون وسطی، حوزه «اقتصاد» ، در چارچوب اندیشه غالب کلیسا، شاخه ای از علم الهیات به حساب می آمد که در مبحث «خداشناسی اخلاقی» معنا می یافت. بدین ترتیب روحانیون بر جزئیات آن نظارت داشتند. استبداد دینی کلیسا لوتر را از آراء آگوستینی خود برگردانید و وی را به دیدگاهی انتقادی نسبت به باورهای کلیسای کاتولیک رساند. ماکس وبر در کتاب «اخلاق پروتستان» ، ارتباط میان پروتستانیزم زهدگرایانه و روح سرمایه داری را کشف کرد. زهدگرایی این جهانی که اصلاح و کنترل جهان را جستجو می کند. نتایج تجربی صحت مدعای وبر را کاملا تایید می کند. با این وجود، مسئله اساسی پژوهش حاضر آن است که گرچه اعتراف به نقش بزرگ لوتر در گذر به دوران جدید و اشارت صحیح و ظریف وبر به آن طبیعی می نماید، اما در زمان رفرماسیون مذهبی، به ضرورت زمان، اصلاح گران بزرگی نیز از درون کلیسای کاتولیک سربرآوردند. بنابراین پرسش اصلی پژوهش آنست که آیا در گذار به دوران جدید و در پیدایش سرمایه داری می توان در کلیسای کاتولیک نشانی یافت؟فرضیه اصلی مقاله بیان می دارد که بخشی از آن آزاد سازی و عرفی سازی تاریخی از درون کاتولیسم و با نقش آفرینی نحله «ژزوئیت ها» اتفاق افتاده و تنها مختص به نهضت پروتستان نیست. این امر تا بدانجا پیش رفت که روحانیون ژزوئیتی، ربا را نیز حلال اعلام کردند و محققان آنان، مبلغان اقتصاد آزاد در سراسر دنیا شدند.

    کلیدواژگان: کاتولیسم، پروتستانیزم، ژزوئیت ها، وبر، سرمایه داری، ایگناتیوس دلولیا
  • عباسعلی رهبر، هادی عباس زاده، علی رجب زاده صفحات 175-197

    در این مقاله وجود رابطه متقابل بین سرمایه اجتماعی و امنیت ملی پایدار به عنوان مفروض مد نظر قرار گرفته است. از این رو، پرسش مطرح شده عبارت است از اینکه: در ایران دهه 1380 ، سرمایه اجتماعی چه نقش و سهمی در توسیع و تعمیق امنیت ملی پایدار داشته است؟ در راستای تحقیقاتی که در این پژوهش صورت گرفته است، اعم از مصداق های عینی، مطالعات و تحقیقات قبلی انجام شده و آمار و ارقام موجود و نظرات کارشناسان، آنچه به دفعات به اثبات رسیده، اینکه سرمایه اجتماعی در ایران از وضعیت ایده آل برخوردار نیست و این وضعیت نامناسب سرمایه اجتماعی و یا به عبارتی ظن مردم به نهادهای سیاسی در ایران دشوار ی های عدیده ای را در جهت تقویت و تثبیت گزاره های امنیتی ایجاد کرده و خواهد کرد. سیاست عاقلانه می تواند ایجاد سرمایه اجتماعی را تشویق کرده و سرمایه اجتماعی خود تاثیر اقدامات دولت را افزایش دهد و در نهایت آنچه حاصل خواهد شد امنیتی باثبات در عرصه ملی و فراملی خواهد بود.

    کلیدواژگان: سرمایه اجتماعی، امنیت ملی پایدار، اعتماد، اقلیت های قومی، مذهبی، هویت ملی
|
  • Abodlali Ghavam*, Samira Mohseni Pages 9-26

    In the context of paradigmatic shift, we are facing with constrained and also extensive interpretations of IR concepts. Thus generally defining, functions of IR concepts mostly depend on paradigm and theories which are used to explain and analysis of various aspects of IR. However, in the process of conceptual shift, we should expect some changes in agency – structure, levels of analysis and so on which are basically related to ontology, epistemology and also methodology of theories and approaches in IR.

    Keywords: Positivism, Post Positivism, Constrained, Extensive Interpretations of Concepts, Main Stream, Critical Theories
  • Hossein Daheshiar Pages 27-53

    Competition and cooperation have been dual dimensions of international relations throughout history. Competition directs attention toward the importance of the material capabilities. Cooperation, because of its character, leads focus toward the significance of the agent. According to the structural theory, security, as the most valuable good, originates in the context of order, in which the player enjoys a distinctive status. Distribution of capabilities has to occur in a way that brings about influence. With emphasis on the importance of identity of the agent in shaping the phenomenon and events, that kind of order ought to be created which demonstrates the least amount of identity conflict and inter-subjective similarity. An order of this kind brings about a promising domain for shaping security needs. Congenial international relations for each player assuredly depend on the possibility of making security. What is the most suitable framework to establish security is viewed as the main question of the article. Understanding the multidimensional character of security and knowing determining role of material and social aspects in shaping security, the hypothesis is: The environment with least identity conflict and highest status for the player creates the most suitable security surrounding without any doubt.

    Keywords: Competition, cooperation, Material Capacity, Normal Capacity, Security
  • Mostafa Younesi, Yashar Jeirani, Hatam Qaderi Pages 55-79

    This article examines the concept of secularism in the thought of Marsilius of Padua. Marsilius, employing two dimensions of the Christian theology (i.e. trans-political and political essence of the theology), presents an interpretation of the Holy Scripture that leads to “depoliticization of theological authority”. We call this theory “Institutional Secularism”; because it implies the separation of the church institution as church institution from secular coercive power. This article shows that the concept of secularism, in its historical origin, is inseparable from peculiar properties of Christian theology. In the first place, secularism is a “Christian affair”.

    Keywords: Marsilius of Padua, Institutional Secularism, Middle Ages, Christianity
  • Mojtaba Maghsoudi, Simin Hajipour Sarduie Pages 81-113

    This article tries to articulate ‘Moderation Discourse’ based upon post-structuralism approach and discourse analysis (DA), Laclau and Mouffe’s discourse theory and Van Dijk’s model. To this end, first, we sketch out and discuss the theoretical and methodological principles of the study of discourse and discourse analysis and we do our utmost effort to show how a notion can take a vast array of meanings, changing into a structured totality, we call discourse. Then, we present a picture of the main political discourses shaping Iranian identity since the Islamic Revolution reaching Moderation Discourse. To fix the meaning of Moderation Discourse, we analyzed Imam Ali’s ideas and teachings relating to the governance of justice and stretch out a net of floating and empty signifiers around a certain nodal point. Then, a unified system of meaning different from other discourses is created. Chain of equivalence and horizontal differences are constituted to determine conceptual in-groups and out-groups. Attempts are made to transform elements into moments by reducing their polysemy to a partially fixed meaning. We adopted certain defined practices of attraction and exclusion in the form of contingent and permanent considerations. So to understand what Moderation Discourse is, we fully delimit and define its meanings, and to establish and embody it as a totality and a role model of governance, details and principles of Hazrat Ali’s formula for good governance is added.

    Keywords: discourse, Moderation, Fundamentalism, Reformism, Imam Ali’s governance of justice
  • Hamdallah Akvani, Seyed Vali Moosavinejad Pages 115-146

    Social movements, revolutions and street riots are uprising, sudden and surprising phenomena. That is why there is always a concern that these phenomena are very complex and unpredictable in how to begin, parameters and the way we can predict them. In this study, the theoretical and conceptual systems, chaos theory and comparative method are used to answer these questions. In comparative method, political and social phenomena are compared to biological, technical and mathematical ones and through chaos theory, their similarities are explored.

    Keywords: Arab Revolutionary Movements, New Social Movements, Effective Parameters, Chaos Theory, Comparative Method
  • Yazdan Keikhosrow Dolatyari, Hadi Ajili Pages 147-173

    In the middle ages, the area of “economic” was regarded as a branch of divine knowledge within the prevailing frame of thought of the church. Thus clergymen could supervise its details. The tyranny of the church led Luther back from his Augustinian thoughts to a critical approach towards Catholic Church beliefs. Weber discovered the relationship between Ascetic Protestantism and the spirit of capitalism; a worldly asceticism that looks to modify and control the world. Experimental results perfectly verify the validity of Weber’s argument. The main subject of the present study is that, although acknowledging the major role of Luther in the transition to a new era and Weber’s true and subtle allusions to this subject, it seems that in the religious reformation era and because of the necessity of time, great reformers also rose from the Catholic Church. Therefore, the main question of the research is whether we could find a sign of the emergence of capitalism in the Catholic Church. The main hypothesis of the article states that a part of the liberalization and historical secularization occurred inside Catholicism in which Jesuit Catholic sect played an important role. The process extended so far that Jesuits clergies legitimated gavel and their researchers became the missioners of free economy in the world.

    Keywords: Catholicism, Protestantism, Jesuits, Weber, capitalism, Ignatius de lolya
  • Abbasali Rahbar, Hadi Abbaszadeh, Ali Rajabzadeh Pages 175-197

    In this paper, the mutual relationship between social capital and sustainable national security is assumed. So the main question of the research asks about the role and contribution of social capital in the extension and deepening of national security in Iran’s last decade. In line with the research that has been done in this study, whether objective evidences, previous studies, gathered data and/or expert opinions, it has repeatedly proved that social capital, in Iran, is not in an ideal situation and this poor condition of social capital or in other words, people’s suspect in political institutions has provided numerous difficulties in strengthening and consolidating security statements. A wise policy could encourage the creation of social capital and social capital could increase the impact of government measures. At the end, a stable security in national and transnational era would be reached.

    Keywords: Social Capital, Sustainable National Security, Trust, Minority of Ethnic, Religious Groups, National Identity